Thrillers, detectives en misdaadverhalen, het is een genre dat je vroeger, zeker als degelijk boekverkoper, met een lichte neerbuigendheid diende te bejegenen. Pure amusementslectuur, net goed genoeg om de tijd mee te doden in het vliegtuig of in de luie strandstoel. Toegeven dat je graag spannende boeken las, was zoiets als bekennen dat je van de André Hazes hield: een teken van slechte smaak.
Maar de tijden zijn veranderd. Net zoals de muziek van André cum suis inmiddels is omarmd door de spraakmakende gemeente, heeft de thriller een grote emancipatieslag gemaakt. De Nederlandse uitgevers hebben ergens halverwege de jaren 90 een nieuw bastaardgenre in het leven geroepen: de literaire thriller. De bekendste representante ervan is Nicci French, een pseudoniem waarachter een gortdroog Brits echtpaar schuilgaat. Hun schrijffabriekje produceert de ene na de andere vrijwel identiek opgebouwde thriller, met altijd hetzelfde omslag van treurende-engel-op-grafmunument. Gelikt vormgegeven en vlot geschreven, daar niet van. Maar toch: maakwerk. Heb je er een gelezen, dan heb je ze daadwerkelijk allemaal gelezen. Om dit soort boeken nu ineens tot literatuur te bestempelen riekt toch wel een beetje naar boerenbedrog. Zoiets als een halfje Tarvo knipwit verkopen als ambachtelijk volkorenbrood.
Inmiddels is het verschijnsel literaire thriller uitgegroeid tot een ware plaag. Uiteraard is er ook een contingent vaderlandse auteurs opgestaan dat zich erop gestort heeft, met als meest succesvolle en meest ergerlijke specimen Saskia Noort, de koningin van de vinex-thriller, een subgenre dat thrillerelementen combineert met typisch Hollandse lulligheid ('Pa, wat zit je je weer mega aan te stellen.') Alles geschreven in de stijl van het betere soort keukenmeidenroman. Een gouden formule blijkbaar, want Saskia is niet meer weg te slaan uit de bestsellerlijsten.
Dat een boek spannend kan zijn en toch grote literaire kwaliteiten kan bezitten, daar zijn talloze voorbeelden van. Denk alleen maar aan W.F. Hermans' 'De Donkere Kamer van Damocles' of Umberto Eco's 'De Naam van de Roos'. Zo'n boek mag voor mijn part best 'literaire thriller' genoemd worden. Maar waar ik bezwaar tegen maak is dat uitgevers dit predikaat gebruiken om iedere doorsnee potboiler een air van respectabiliteit te verlenen. Goede wijn behoeft geen krans, middelmatige ook niet.
Geen opmerkingen:
Een reactie posten